Organisatiepsychologe An Boeckxstaens over toekomstbestendige groei

Weg met Calimero, ga met een groei mindset voor Calihero

Hoe vergroot je de veerkracht van je medewerkers? En waarom is dat eigenlijk belangrijk? Organisatiepsychologe An Boeckxstaens van Better Minds at Work heeft het antwoord. Ze neemt ons tijdens de derde editie van POWERHOUSE Van Spaendonck mee in toekomstbestendige groei van je organisatie. Dit kunnen we volgens haar bereiken door in te zetten op het ‘mentaal kapitaal’ en op de veerkracht van onszelf en onze medewerkers.

Veranderingen zijn overal

We hebben allemaal continu te maken met veranderingen, door de pandemie, oorlogen en de energiecrisis. Maar ook in ons privéleven worden we veel geconfronteerd met verandering, aldus An. Ze zet direct de mensen in de zaal aan het werk en vraagt ons met de buurman- of vrouw de volgende vraag te bespreken:

‘Welke veranderingen heb jij de afgelopen twee jaar meegemaakt?’

Aan het directe geroezemoes te horen, is de zaal enthousiast. Persoonlijke ervaringen worden direct in tweetallen gedeeld. Met het gerinkel van een belletje weet An de zaal na twee minuten weer bij zich te krijgen. Dat iedereen veel veranderingen mee heeft gemaakt, is wel duidelijk.

Het menselijk brein houdt niet van veranderingen

Het menselijk brein wordt door al deze veranderingen behoorlijk uitgedaagd, legt An uit. En als het brein het lastig heeft, gaat er een gevaarsignaal af. Dan wordt het limbisch systeem geactiveerd, ook wel het ‘oerbrein’. Dit reageert heel snel, impulsief en emotioneel.

Veranderingen blijven echter op ons afkomen. Het is aan ons om de mentale flexibiliteit te hebben om daarmee om te gaan. Net als dat het ook aan ons is om medewerkers te helpen en stimuleren in hun veerkracht.

Start met zelfinzicht

Zelfinzicht is een belangrijke pijler van het mentaal kapitaal. “We zitten al snel in een trein die door het leven raast. We zijn druk en vinken veel af. Maar weten we waar we echt naartoe willen?”, vraagt An zich af. “Om zelfinzicht te krijgen, is het belangrijk om tijd te nemen voor reflectie: wat wil ik echt? En wat willen mijn medewerkers echt?”

Om de zaal hierbij te helpen, zet An iedereen individueel aan het werk. Ze heeft voorafgaand aan de sessie al een tabel uitgedeeld die iedereen nu mag invullen. In de tabel staan links een aantal ‘levensdomeinen’ waaronder gezin, werk en gezondheid. Ernaast staan twee kolommen met elk een centrale vraag. Hoe belangrijk is dit domein voor jou? En hoeveel aandacht had je er afgelopen week voor? In elke kolom geef je dit aan op een schaal van 1 tot 10.

Waar ben je niet in balans? Het is belangrijk om daarop bij te sturen. De boodschap van An: “Heb het lef om dingen die je niet belangrijk vindt ook minder aandacht te geven!”

Stress als kaper op de kust

Maar met alleen zelfinzicht kom je er niet. Want, zo geeft An aan, stress gooit graag roet in het eten. Hoe groot is dit probleem? Hoeveel medewerkers wereldwijd hebben dagelijks last van stress? De zaal mag deze vraag beantwoorden. “82%!”, roept er iemand. “60%!”, klinkt het wat verderop.

Het werkelijke percentage valt dan bijna mee: 44%. (Gallup, 2022). Maar dit is natuurlijk enorm hoog. Het gaat hier immers om negatieve stress, waarvan mensen aangeven last te hebben. Niet de gezonde spanning die je bijvoorbeeld als spreker ervaart.

Om de werking van stress te illustreren, nodigt An iemand uit op het podium. Ze vraagt haar om een glas water vast te houden. “Is het zwaar?”, vraagt ze. Nee, dat is het niet. “Maar wat als je het de hele dag moet vasthouden? Of zelfs langer dan dat?” Ja, dan wordt het vervelend.

44%

van de medewerkers wereldwijd hebben dagelijks last van stress!

De signalen van stress

Stress stapelt zich op. En dit kan ook tot fysieke klachten leiden. Zo heeft 25% van de jongeren tussen de 18 en 34 jaar burn-outklachten. Dat zijn misschien wel onze medewerkers. Wat kun je eraan doen? An moedigt aan om bij jezelf en je medewerkers te letten op zogenaamde knipperlichten. Dit kan gedragsmatig zijn: iemand die continu heel moe is of ongezond eet. Of cognitief: dan merk je dat iemand vergeetachtig wordt of zich niet kan concentreren. En natuurlijk kan het zich ook uiten in andere mentale en fysieke klachten.

De zaal wordt weer uitgenodigd om met elkaar in gesprek te gaan. Ditmaal over de vragen:

Welke knipperlichten heb jij?

Hoe zien anderen aan jou dat het tijd is om even te reflecteren? En hoe kunnen ze jou het beste helpen opladen?

De centrale take away?

Vraag eens hoe het écht gaat met iemand en let op knipperlichten. Op die manier kun je gaan voor toekomstbestendige groei.

Veerkrachtiger worden met een groei mindset

We hebben allemaal te maken met veranderingen en stress. Dat is duidelijk. Gelukkig biedt An ook een handvat: de groei mindset.

Wat is een groei mindset? Een manier van denken waarbij je uitdagingen oprecht ziet als iets dat jou verder kan brengen. Je aanvaardt obstakels omdat je weet dat je hierdoor groeit, accepteert dat inspanning nodig is, ziet kritiek als iets positiefs en kijkt op naar het succes van anderen. Want je bent steeds bezig met wat je hiervan kan leren.

Naar de groei mindset is uitgebreid onderzoek gedaan en wat blijkt? Hiermee ben je veel positiever. “Weg met Calimero, zo ga je voor Calihero”, zegt An enthousiast. De zaal lacht om de afbeelding van de welbekende vogel die graag klaagt over hoe oneerlijk alles is, gehuld in een superheldencape.

Zorg voor psychologische veiligheid

De zaal wordt niet alleen aangemoedigd om een groei mindset te stimuleren. An heeft ook veel aandacht voor het belang van psychologische veiligheid. Uit onderzoek van onder andere Google blijkt dat psychologische veiligheid in teams ervoor zorgt dat ze excelleren. Het is de cruciale factor in efficiëntie.

Deze vier elementen zorgen daarvoor:

1

Inclusie en diversiteit in je team.

2

Bereidheid om te helpen.

3

Risicogevoeligheid, weten wat moeilijk is, het mogen maken van fouten.

4

Open dialoog. Open deur maar is echt zo. Iedereen laten zeggen wat ze denken.

Wat kun je doen om dit te stimuleren in je organisatie? “Zet mensen op je to-do lijst!”, roept An op. “Hierop staat vaak winst of omzet. Hoe vaak gaat het nu over het geluk van mensen?”

Een andere belangrijke factor? Creëer voldoende connectiemomenten. “Het is helemaal ok dat we niet elke dag op kantoor zijn.”, aldus An. “Thuis hebben medewerkers bijvoorbeeld meer focus. Maar zorg dat je op het werk wel écht voor connectie en dialoog gaat.”

Zet ook reflectie op je teamagenda. De opdracht om domeinen te analyseren, kun je ook specifiek op werkdomeinen inrichten en als team invullen.

“Zet mensen op je to-do lijst!”

En kijk goed naar jezelf. Hoe ga je met fouten om? Hoe reageer je als je een fout hebt ontdekt? We zijn vaak zo mild voor een ander en zo streng voor onszelf. Dat is best gevaarlijk, want een teveel aan zelfkritiek kan ons stoppen om te leren. Je bent dan zo streng voor jezelf dat je vastzit. Met meer zelfcompassie kies je voor een groei mindset. Fouten maken mag! Om dit kracht bij te zetten, laat An de zaal weer in tweetallen praten. Dit keer over baalverhalen uit hun carrière.

Verbindende communicatie als sleutel tot succes

Tot slot staat An stil bij het belang van goede communicatie. “Slechte communicatie eindigt veel goede dingen. Goede communicatie eindigt juist veel slechte dingen”, begint ze. “Je ziet dat dit niet vanzelfsprekend is. Jongeren vinden het bijvoorbeeld moeilijk om te telefoneren. 45% heeft bel-angst als het gaat om het brengen van een moeilijkere boodschap.” Dit ziet ze niet alleen terug bij jongeren, maar ook breder in haar coaching van organisaties.

Verbindend communiceren is belangrijk. Als hulpmiddel verwijst An naar de vier stappen van verbindende communicatie van Marshall Rosenberg:

  • 1
    Gebruik feiten, geen oordeel.
  • 2
    Benoem je gevoel, beschuldig niet.
  • 3
    Geef je behoefte weer, waarom is het belangrijk voor je?
  • 4
    Leg een verzoek neer in plaats van een eis.

De kracht van herhaling

Een groei mindset stimuleren, psychologische veiligheid verzorgen, verbindend leren communiceren. Het zijn een hoop handvatten, maar dat maakt het nog niet makkelijk. Nieuwe gewoontes installeer je niet zomaar. “Dat ligt ook weer aan ons brein”, legt An uit. “Dat is als een jungle, en je bent afhankelijk van bewandelde paden om erdoorheen te navigeren. Als we echt een nieuwe gewoonte eigen willen maken, moeten we een nieuw pad banen door de jungle. Daar heb je herhaling voor nodig.” En dat is dus ook de laatste sleutel tot succes voor de bezoekers in de zaal: herhaal wat je geleerd hebt!