Als ondernemer is verandering de enige constante. Hoe ga je om met de kansen en risico’s die hierbij horen? Op POWERHOUSE Van Spaendonck vertellen Jacco Vonhof, directeur-eigenaar van Novon Schoonmaakbedrijven en Jesse ’t Lam, medeoprichter en partner bij Brave New Food, hoe zij hierop inspelen. Wetenschapsjournalist Diederik Jekel geeft wetenschappelijke context.

Jacco begon bij Novon Schoonmaakbedrijven als glazenwasser, maar heeft zich opgewerkt tot eindverantwoordelijke voor het werk van ruim 2000 mensen. Hij weet als geen ander dat groei je organisatie soms juist logger kan maken. “Als je groeit, maar blijft doen wat je deed, kun je zelf de beperkende factor worden. Daarom ben ik van de bok afgestapt en heb ik betere mensen aangenomen. Ik heb zelfs zoveel demotie gehad dat ze me geen werkplek meer willen bieden”, lacht hij.

“Zelfs de glazenwassers willen mij niet in hun team omdat ik gewoon niet goed genoeg meer ben. Soms is de beste keus dan ook om een stapje terug te doen, omdat je zelf de beperkende factor bent. Je kunt beter vernieuwen met wat afstand van je bedrijf.”

Volgens wetenschapsjournalist Diederik is 90% van wat we als mensen doen een reactie op waar we zijn en met wie. We zijn namelijk echte gewoontedieren. “We willen graag door op het gebaande pad. Dat kost minder energie, daarom was de coronatijd ook zo vermoeiend”, vertelt hij.

Toch is het belangrijk om regelmatig nieuwe paden te bewandelen. “Zo heb je in de wetenschap fundamenteel en toegepast onderzoek. Fundamenteel onderzoek heeft niet echt een verdienmodel, toegepast onderzoek wel. Een toegepaste wetenschapper doet meer van hetzelfde, maar een fundamentele wetenschapper gaat gewoon ineens het bos in. Hij komt dan ineens achter een nieuw pad of een nieuwe plek. Waar je niet direct aan verdient levert op de lange termijn veel meer op”.

Jesse herkent dit in de markt: “Het is heel moeilijk om je bedrijf van binnenuit te veranderen. FrieslandCampina heeft bijvoorbeeld één duidelijk doel: melk verkopen. Dan kun je niet verwachten dat ze uit zichzelf havermelk gaan maken. Soms moet je buiten je bedrijf kijken om disruptie te vinden.”

Ook voor Jacco is het belangrijk om regelmatig te onderzoeken hoe de rest van de markt kijkt naar bepaalde ontwikkelingen. “Als een concurrent iets nieuws doet, of de samenleving vindt dat dingen anders moeten, dan moet je mee. Als je niet uitkijkt, is er alweer iemand bezig met een nieuw idee dat niet eens meer lijkt op het oude. Ik probeer dat bij te houden in de tijd die ik heb.”

Bij Novon Schoonmaakbedrijven staan elke dag opnieuw 150 vacatures open. “Dan geef je mensen die anders minder in aanmerking komen kansen. Soms automatiseren of robotiseren we taken ook. Een tijdje geleden was dat veel te duur, maar inmiddels kijken we op verschillende gebieden waar een robot het werk zou kunnen doen”, vertelt Jacco.

Voor sommige medewerkers kan de introductie van zulke robots tot weerstand leiden. Het bedrijf heeft daarom besloten de machines een stukje menselijker te maken. “We maken er wat leuks van”, vertelt Jacco. “Zo krijgt elke robot bij ons een naam, denk bijvoorbeeld aan Victor uit het gebouw Victorium. Vervolgens kun je ook volgen wat die robot allemaal meemaakt, dat is allemaal geïntegreerd in onze systemen.”

“Wij hebben geen robots, we zijn een kleine organisatie,” lacht Jesse. “Wel proberen we op andere manieren vooruit te kijken. Ik denk dat je moet blijven vernieuwen en voorbereiden op nieuwe situaties. In een bepaalde fase hebben wij dat niet goed gedaan. Iedereen liep met ons weg, de zaken gingen bijna vanzelf. In die periode van drie tot vier jaar hebben we verzuimd om verder vooruit te denken. Je moet het dak repareren als de zon schijnt.”