Futuroloog Rik Vera over de kracht van samenwerken, Alice in Wonderland en waarom de digitale disruptie geen disruptie is.
2035 is om de hoek, dus zorg er vandaag voor dat je relevant blijft
We leven in een wereld die continu verandert, waar technologische ontwikkelingen elkaar in rap tempo opvolgen en de verwachtingen van klanten steeds hoger worden. Het kan voelen als een tsunami die op je afkomt. “Zet geen strandstoel bij, maar kijk hoe je kunt surfen!”, schudt futuroloog Rik Vera de mensen in de zaal wakker tijdens POWERHOUSE Van Spaendonck. Een sessie die zelf overigens ook als een tsunami aanvoelt, dankzij het hoge tempo en de enorme energie van Vera en zijn memes.
Te druk met nu
Hoe blijf je als bedrijf relevant? Niet alleen nu, maar tot in 2035? Dat is de vraag die centraal staat in het verhaal van Rik Vera. Hij begrijpt echter ook dat de mensen in de zaal daar nog niet over nadenken. “Dat is zo ver weg, ik heb er geen tijd voor, we zitten nu in allerlei crisissen”, somt hij op. “En daarbovenop moeten we ook nog met allerlei technologieën omgaan. En hebben we te maken met onvoorspelbare klanten die alles meteen willen. Hoe dan?”
Maar, zo houdt Rik ons voor, hoe goed kunnen we ons de financiële crisis van 2008 herinneren? Dat lijkt nog wel dichtbij, toch? “En raad eens, dat is verder weg van nu dan 2035. Dus: wakker worden!”
The metaverse is coming
Hoe ziet 2035 eruit volgens Rik? “Je wordt wakker in de metaverse”, voorspelt hij. “Online en offline zijn versmolten. We hebben het niet meer over wat digitaal is en wat niet, het wordt één wereld.”
Dat beeld is realistischer dan we misschien willen geloven. Waarom? “Omdat wij digitaliseren! We zijn al besmet met een virus.” Rik daagt ter illustratie het publiek uit om de smartphone te pakken, te unlocken en aan de buurman- of vrouw te geven. “Dat voelt écht niet fijn hè? Dit is het effect van het Smombie virus. We zijn allemaal smartphone zombies.”
Om de bewering kracht bij te zetten dat we al een groot deel van ons leven digitaal leiden, stelt Rik ons een aantal vragen. “Wie communiceert er digitaal? Wie shopt er digitaal? Wie bankiert er digitaal?” Non stop gaan de handen van vrijwel iedereen in de zaal omhoog. Het mag duidelijk zijn: we zijn vandaag de dag al behoorlijk gedigitaliseerd.
Niks digitale disruptie, het is al zeventig jaar gaande
Wie denkt dat je pas over een paar jaar aan de slag moet met digitalisering, komt volgens Rik bedrogen uit. En wie denkt dat we nu te maken hebben met digitale disruptie, heeft het ook bij het verkeerde eind. “We praten al sinds de jaren vijftig over AI. Iets dat al zeventig jaar gaande is, kun je geen disruptie noemen.”
Rik is streng over hoe bedrijven deze veranderingen uit de weg zijn gegaan. “De business negeerde de nerds decennialang”, vertelt hij. “Pas in de jaren 2010 zijn we toch maar met de nerds gaan praten, maar ze spraken een andere taal. Daar begrepen we niks van, dus we zijn snel weer verder gegaan,” chargeert hij.
Bedrijven houden niet zo van verandering, en de menselijke geest ook niet. Dus die veranderingen hebben we uitgesteld. Maar we leven nu wel in een wereld die de nerds, zoals Rik het noemt, hebben gecreëerd. Van Larry Page en Jeff Bezos tot Steve Jobs en Elon Musk, we zijn het universum ingetrokken dat zij hebben gemaakt.
We zijn als Alice in Wonderland
Er komt nog veel meer digitalisering op ons af. “We zitten nu in the Twilight Twenties”, aldus Rik. “We belanden als een soort Alice in Wonderland in een wereld die anders is dan we kenden.” En alle verandering gaat alleen maar sneller. Net als Alice in Wonderland moeten we in beweging blijven om de wereld bij te houden. “Als de buitenwereld sneller verandert dan jouw bedrijf, is het einde nabij”, waarschuwt Rik. Hoe blijf je dan relevant? “Wees een piraat. Bedenk eigen, andere regels dan de regels die er waren. Want die komen uit de oude wereld.”
En vraag jezelf constant af: WTF? “Mijn afkorting voor What is the Future?”, verduidelijkt Rik. En voor wie het was ontgaan, de toekomst begint vandaag. Dat maakt Rik nog iets concreter voor zijn publiek. “Hebben jullie Back to the future gezien?” De meerderheid van de zaal knikt. “Daarin reizen ze naar 1955 en zijn ze bang om iets te doen, want dat heeft consequenties voor de toekomst. Dat geldt ook voor ons, vandaag bepaal je hoe de toekomst eruit ziet.”
De kracht van AI
Wat een belangrijke rol speelt in de toekomst, is in grote lijnen wel duidelijk. “Big data, anonimisering en AI”, geeft Rik aan. AI kan veel beter dan mensen blijven leren en optimaliseren. Hij identificeert vier manieren waarop je nu AI nuttig kan inzetten:
Het dringende advies van Rik Vera: “Ga AI eigen maken!” Want AI is een hulpmiddel dat we moeten inzetten om bij te blijven. Hij illustreert dit met een verhaal over de condor versus de mens. “De condor is heel efficiënt. Hij heeft heel weinig energie nodig voor zijn beweging. De mens is dat niet. Maar geef de mens een fiets, en de mens is 30x efficiënter dan de condor.” Dus gebruik AI zoals de fiets. Gebruik het met een doel.
Kans om eigen bedrijf heruit te vinden
Als je nadenkt over je eigen relevantie, is de belangrijkste vraag om te stellen: wat zouden mensen missen als ik er morgen niet meer ben? “Ze onthouden hoe je ze laat voelen”, vertelt Vera. “We gaan heruitvinden hoe we met voedsel, water, energie, vervoer, steden etc. omgaan. Als we ook in staat zijn om het eigen bedrijf heruit te vinden, is dat een geweldige kans.”
We moeten hiervoor naar buiten kijken, data verzamelen, kennis delen en netwerken bouwen. Volgen Vera is het tijd voor een nieuw ecosysteem, dat we moeten bouwen zoals je lijf. “Er is een brein in dit ecosysteem, dat moet je misschien samen maken. Je hebt ook sensoren nodig, anders weet je niks. Die sensoren moeten signalen opvangen en brengen naar het brein. Daar heb je weer infrastructuur voor nodig. Daarvoor heb je connectie nodig”, omschrijft hij de verschillende rollen die bedrijven in dit ecosysteem kunnen spelen. Maar hoeveel autonomie heb je dan nog als organisatie? Rik ziet juist kansen. “Als je gaat samenwerken, geef je niet je autoriteit op. Je bouwt aan een platform maar hebt wel de kans om er individueel zoveel mogelijk mee te doen en aan te verdienen. Zo krijg je een dubbelvliegwiel.”
De kracht van de mens
Rik stipte de kracht van AI al aan, maar ziet ook dat je in een succesvol ecosysteem mensen nodig hebt. “Je hebt mensen nodig voor creativiteit, samenwerken, kritisch denken, compassie”, zo somt hij op. “En alleen mensen begrijpen de echte wereld.” Maar met name nieuwsgierigheid is voor Rik Vera een belangrijk onderscheidend vermogen van de mens. “We hebben nieuwsgierigheid nodig. Kijk overal rond om alle kansen te zien. Als ondernemer in het mkb kun je dat veel beter dan grootbedrijven, want je staat dichterbij de klant. Dus onderscheid je met je nieuwsgierigheid.”
Daar laat Rik het niet bij, hij geeft de zaal ook huiswerk mee. De opdracht om een nieuwe KPI op het gebied van nieuwsgierigheid te ontwikkelen en er daadwerkelijk op te sturen. Hij doopt het de NCS: “De Net Curiosity Score. Hiermee kun je de Twilight Twenties doorkomen.” We hopen het maar.
