POWERHOUSE Van Spaendonck:

Zet het team op nummer één

Hoe zorg je er als bedrijf voor dat je medewerkers aan je bindt en dat zij bovenal gelukkig en betrokken zijn? Een vraag waar veel ondernemers mee worstelen, heel begrijpelijk. Ynzo van Zanten, ondernemer én voorheen jarenlang Head of People&Culture bij Tony’s Chocolonely, deelde zijn visie en ervaring tijdens de tweede editie van POWERHOUSE Van Spaendonck.

Een cultuur bestaat uit verschillende aspecten

Als we het over de cultuur van een bedrijf hebben, hebben we het over verschillende aspecten: normen en waarden, maar ook gedragsuitingen die gedeeld worden door de medewerkers van het bedrijf, ofwel je team. “In mijn ogen staat het team op de eerste plek. Waarom? Daar kom ik straks op terug. Ik neem jullie graag mee in een verhaal over cultuur met Tony’s Chocolonely als kapstok”, vertelt Ynzo.

“Tony is nooit gelanceerd uit een ondernemersdroom, maar wel om het verschil te maken”

Chocolade eten: iets waar ontzettend veel mensen blij van worden, maar weten we eigenlijk wel hoe de wereld van cacao eruit ziet? Hoe die chocoladereep gemaakt wordt? Het merendeel van de cacao komt vandaag de dag van miljoenen kleine boerderijtjes. Dat is de ene kant van de waardeketen. Aan de andere kant van de waardeketen zitten die miljarden consumenten die op zijn tijd lekker een chocoladereepje willen eten, zonder schuldgevoel. In het midden van de waardeketen zit een klein aantal bedrijven die van de cacao het bekende chocoladereepje produceert. Voor deze bedrijven is het van belang dat de prijs van cacao laag blijft. “En de prijs van cacao is laag, onmenselijk laag. Laat ik eerlijk zijn, de financiële waardeketen is indrukwekkend ongelijk verdeeld.”

Hoe dat kan? Ongeveer 2,5 miljoen boerderijtjes werken nog steeds met 1,5 miljoen kinderen, waarvan 95% onder gevaarlijke omstandigheden. Ongeveer 30.000 kinderen zijn slachtoffer van moderne slavernij. Zo’n 11 jaar geleden komt journalist Teun van de Keuken achter deze bittere realiteit in het programma ‘de Keuringsdienst van Waarde’. En zo begon Tony’s Chocolonely. Opgericht door Teun van de Keuken. “Het begon als een klein bedrijfje, maar met een gigantische missie. Niet alleen de eigen Tony chocolade slaafvrij maken, maar alle chocolade in de wereld.” Het zal je dan ook niet verrassen dat de naam ‘Tony’ van Teun komt én ‘Chocolonely’ van zijn eenzame strijd tegen slavernij in de chocoladewereld.

Steeds meer beweging

Gelukkig komt er inmiddels steeds meer beweging als het gaat om het op een slaafvrije manier realiseren van chocolade. Precies waar Tony naar streeft. “Tony heeft eigenlijk drie duidelijke strategie stappen. Allereerst maakt Tony bewust. Het creëren van bewustzijn over de bittere realiteit in de zoete wereld van cacao is de start. Consumenten worden zich zo bewust van wat zij voor chocolade in hun mandje leggen. Tony is echt op zoek naar serious friends: mensen die ook achter de 100% slaafvrije chocolade staan en dit verspreiden in hun omgeving. De tweede stap is het goede voorbeeld geven en hierin focus hebben op de lange termijn. En de derde stap is: goed voorbeeld doet volgen. En dat is echt zo. Tony stimuleert andere retailers om het op dezelfde manier te doen en maakt alle kennis open source.”

Crazy about chocolate, serious about people

“Serious about people zie je bij Tony overal terug. Denk aan de boeren en iedereen die op de boerderij werkt, de producenten, maar ook consumenten.” Volgens Ynzo is het een mooi voorbeeld dat consumenten de medewerkers van Tony ook echt kunnen bereiken. “Niets vervelender dan eerst een rot keuzemenu, vervolgens ellenlang moeten wachten en alsnog niemand aan de telefoon krijgen. Nee hoor, bij Tony gaan alle telefoons in hetzelfde bedrijf over en krijg je een écht persoon aan de lijn.” Toch maak je alleen daar het verschil nog niet mee volgens Ynzo. “Als we het hebben over serious about people, staat het team medewerkers van Tony absoluut op nummer één. Alleen met de meest bevlogen medewerkers kun je namelijk het doel bereiken van die 100% slaafvrije chocolade.”

Klinkt mooi natuurlijk, maar hoe krijg je dat nu echt voor elkaar: bevlogen medewerkers? Veel bedrijven doen tegenwoordig vaak een medewerkerstevredenheidsonderzoek. Hoe tevreden en gelukkig is iemand in zijn huidige functie en bij het bedrijf waar hij of zij werkt? “En juist in dat werkgeluk zit een probleem. Het gaat tegenwoordig toch alleen nog maar over groei, groei en nog eens groei. Waar wil je volgend jaar naartoe groeien? Wat zijn je KPI’s en hoe wordt het volgend jaar nóg beter? Het lijkt wel alsof je alleen gelukkig kan zijn als je groeit. Weet je, misschien is een medewerker nu wel perfect bezig én ook nog eens heel tevreden en gelukkig. In Nederland zijn we eigenlijk heel gelukkig. Als je kijkt naar de betrokkenheid van een medewerker bij het bedrijf waar hij of zij werkt, komt dit percentage echter maar uit op 8%. Ofwel 8% van de Nederlandse medewerkers voelt zich echt betrokken bij het bedrijf waar hij of zij werkt. En juist daar kunnen we als werkgever een hele grote rol in spelen. Ik deel graag wat lessons learned van mijn tijd bij Tony’s Chocolonely.”

De magie van successen samen vieren

Het begint eigenlijk al bij het arbeidscontract. “Je bent allebei enthousiast en vervolgens komt er een gigantisch document op tafel, de arbeidsovereenkomst. Het lijkt vaak wel een soort van risicoafdekkingsdocument van 70 pagina’s. Daar wordt toch niemand blij van. En daar komt dan ook vaak nog een concurrentiebeding bij. Bij Tony dachten we: dat moet anders. We maken er juist een vertrouwensdocument van en laten op één A4’tje zien dat we vertrouwen in elkaar hebben en het leuk hebben samen.”

Dat leuk hebben samen, komt op veel verschillende manieren tot uiting. Ynzo noemt er graag een aantal. “Er is bijvoorbeeld de regel dat je zoveel chocolade van werk naar huis mag meenemen als jij kunt tillen. Iedere dag weer. En ja, om te compenseren krijgen medewerkers dan bijvoorbeeld ieder jaar een nieuw paar sportschoenen. Daarnaast vieren we successen samen, door het hele pand. Als iemand een succes wil delen, rent hij of zij naar boven en drukt op ‘de knop’. Nee, er gaat geen alarm af, juist het tegendeel. Discoballen gaan draaien en iedereen gaat direct klappen. Nog voor iedereen weet waarvoor het is”, vertelt Ynzo lachend. Het zit hem ook in andere kleine dingen, zoals samen lunchen. “Je ziet vaak genoeg dat medewerkers even snel hun broodje achter hun bureau naar binnen schuiven en weer doorgaan. En dat terwijl samen lunchen met je collega’s zo belangrijk is. En niet alleen de lunch is zo’n mooi voorbeeld. Ook verjaardagen. Hoe ga je daarmee om binnen je bedrijf?

Bij Tony was er de regel: de laatste jarige bakt een taart voor de eerstvolgende jarige. En zo door. Superleuk!”

Terugblik