Nieuwsgierige mensen hebben altijd toekomst

“Leuk is het meest onderschatte woord dat we hebben,” zegt futurist Sara van Broekhoven met een glimlach. Terwijl AI steeds meer taken overneemt en functies verdwijnen, laat Sara tijdens POWERHOUSE Van Spaendonck zien dat er één ding is dat nooit verandert: de mens zelf. Want in een toekomst vol technologie draait het volgens haar niet om wat je kunt, maar om wie je bent. “Nieuwsgierige mensen hebben eigenlijk altijd toekomst.”

Wanneer Sara vraagt wie er elke dag AI gebruikt, gaan veel handen de lucht in. Maar de echte vraag is volgens haar niet wat je doet met AI, maar wie je kunt zijn door AI te gebruiken. AI zorgt er namelijk voor dat we ruimte krijgen, zodat we nog menselijker kunnen zijn. Hiermee kunnen we minder doen en meer mens zijn. “We zijn allemaal geboren als human being, maar zijn afgeleid door human doing. We zijn afgeleid door alles wat we moeten doen,” vertelt ze.

Volgens Sara vervullen we op het werk drie rollen. Juist de balans tussen deze rollen bepaalt hoe toekomstbestendig we zijn.

De functionele rol bestaat uit de taken en verantwoordelijkheden in je functieprofiel. “Dat zijn de bulletpoints die je kunt programmeren”, legt Sara uit. “Functionele rollen zijn mega-uitvoerbaar, en dat zijn ook de banen die gaan verdampen.”

De tweede rol – de hiërarchische – wordt steeds minder belangrijk. De tijd van top-down werken is voorbij. “De hiërarchie is veranderlijk. De mooiste vraag die je als leidinggevende kunt stellen is: ‘Wat heb je van me nodig?’ Het draait niet meer om sturen, maar om samenwerken,” aldus Sara.

En dan is er nog de karakterrol. Daar ligt volgens Sara de toekomst. “Je karakter bestaat uit twee elementen: je DNA en de context van je leven. En dat maakt jou mens. Dat is superveel waard in de toekomst.”

Toch zijn we dat stuk van onszelf een beetje kwijtgeraakt. “Door alle nadruk op functieprofielen zijn we vergeten in te spelen op situaties vanuit ons karakter. Veel mensen weten niet eens meer dat ze bepaalde talenten hebben, omdat ze deze talenten al zo lang niet gebruiken.”

Weten wie je bent is één ding. Maar hoe zet je dat in op je werk? Om die karakterrol écht te benutten, heb je volgens Sara iets nodig wat richting geeft in je werk: de 80/20-regel.

• 80%: wat er van je verwacht wordt
“Als ik kijk naar werken,” zegt ze, “dan is 80% van je werk wat er van je verwacht wordt. En dat doe je gewoon.” Die 80% is belangrijk. Het is de basis die alles draaiende houdt.“Het is het toiletpapier op de wc: essentieel, maar niemand bedankt je ervoor,” grapt ze. “Toen ik in de horeca werkte, maakte ik nul indruk door te brengen wat jij besteld had. Dat was vanzelfsprekend.”
• 20%: jouw verschil
“Maar die andere 20%,” vervolgt ze, “daar zit je ruimte. Dáár kun je het verschil maken.” Het is de ruimte waarin je kansen ziet die niet in je functieprofiel staan, maar die wel waarde toevoegen. “Je ziet iets gebeuren, het staat niet op je takenlijst, maar je doet er iets mee. Je neemt initiatief. Dáár laat je zien wie je bent.”Zo blijf je volgens haar altijd relevant. Ook als functies veranderen of verdwijnen. “Als iets in die 80% verdampt, kun jij de 20% vergroten. Zo houd je regie over je eigen toekomst.”

Sara gelooft in een toekomst waarin technologie en menselijkheid hand in hand gaan. “Ik geloof dat we naar een wereld gaan waar we echt wel hightech bezig zijn. Maar die high touch is nóg belangrijker,” zegt ze. “Door AI te gebruiken kunnen we het leven makkelijker, leuker én menselijker maken. En die menselijkheid hebben we juist nodig in deze wereld.”

Volgens Sara kunnen mensen iets wat AI nooit zal kunnen: echte aandacht geven, begrip tonen, creatief denken, vernieuwen én verbinding maken. “AI is snel, ondersteunend en helpt bij besluitvorming, data en analyse. Maar AI kan geen empathie tonen of echt contact maken. Dat kunnen alleen wij.”

Er is één boodschap die Sara meerdere keren herhaalt: houd dingen klein en leuk. Volgens haar maken we het werk vaak onnodig ingewikkeld. “We willen alles tegelijk verbeteren: processen, mensen, systemen. Maar daardoor verliezen we de energie en het plezier dat juist nodig is om echt iets te veranderen.”

In plaats daarvan pleit ze voor kleine stappen die goed voelen. “Begin met iets wat energie geeft,” zegt ze. “Een gesprek waarin je oprecht nieuwsgierig bent, een klein gebaar naar een collega, of een nieuw idee dat je gewoon eens probeert. Dát is hoe verandering begint.”

Sara gelooft dat juist in dat soort momenten de toekomst van werk schuilt. “Kleine, leuke dingen hebben een groot effect. Ze brengen menselijkheid terug in organisaties. En dat is precies wat we nodig hebben.”

Aan het einde van de sessie krijgen de deelnemers een kaartje. Aan de ene kant schrijf je wat je nieuwsgierig maakt, en aan de andere kant waar je mee wilt stoppen. “Wat maakt jou nieuwsgierig? Pak één woord en bedenk: wat kan ik hier morgen mee experimenteren?”

“Dat kaartje,” vertelt ze met een glimlach, “mag in je onderbroekenlade, zodat je er iedere dag aan herinnerd wordt.” Het is een speelse afsluiting, maar met een serieuze boodschap. Want nieuwsgierigheid is volgens Sara geen luxe, maar een levenshouding. “Zolang je nieuwsgierig blijft heb je altijd toekomst.”