Innoveren door te experimenteren. Hoe bewust falen jouw organisatie verder helpt

“Verandering begint niet met plannen, maar met proberen.” Met deze krachtige uitspraak zet Ayla Schneiders, artiest bij kunstenaarsduo Studio winwin, de toon voor een bijzondere workshop tijdens Powerhouse Van Spaendonck. Samen met Christie Bruinewoud, afgestudeerd psycholoog en werkzaam bij Frisse Blikken, en Hanna Peereboom, psycholoog bij Defensie, daagt zij deelnemers uit om met nieuwe ogen naar innovatie te kijken. De kernboodschap? Bewust falen is de sleutel tot succesvol innoveren en experimenteren.

Veel organisaties en ondernemers worstelen met verandering. We willen graag alles van tevoren uitdenken, plannen en voorspellen. Maar juist dat streven naar controle remt innovatie. “Innoveren is in essentie iets doen waarvan je de uitkomst nog niet weet”, legt Ayla uit. “Als je daaraan begint, moet je het durven om de uitkomst los te laten. De echte innovatie begint namelijk na het nemen van de eerste hobbel.”

Het probleem is dat we zijn opgegroeid met het idee dat falen iets negatiefs is. Iets wat we moeten voorkomen of vermijden. Maar wat als falen juist de weg is naar succes? 10 keer vallen, 11 keer opstaan. Wat als we erin slagen om falen te omarmen in plaats van het te vrezen?

In de workshop staat het concept van de ‘faalspier’ centraal. Net zoals je naar de sportschool gaat om je fysieke conditie te verbeteren, is ook je vermogen om te falen te trainen. “Vergelijk het met alle gebruiken die we heel gewoon vinden: sporten, koken of met vrienden meedoen aan een pub quiz. Ook daarvoor ontwikkel je een ‘spier’ omdat het een gewoonte wordt”, legt Ayla uit. “Ontwikkel je de faalspier, dan verlaagt dit de drempel die je voelt om iets voor het eerst te doen. Daarmee ligt de kracht van leren falen in het weten hoe ermee om te gaan wanneer het er echt toe doet.”

Hoe vaker je jezelf blootstelt aan nieuwe, onzekere situaties, hoe makkelijker het wordt om die eerste stap te zetten. De angst voor het onbekende neemt af. Je leert dat het ervaren van een ‘mislukking’ je juist sterker maakt en nieuwe inzichten brengt.

Dit is geen theoretisch concept. Christie paste het eerder zelf toe door bewust een ‘faalweek’ in te lassen. “Een week waarin ik het mezelf als doel stelde om steeds weer iets nieuws te doen.” Het resultaat? Een verhoogde tolerantie voor onzekerheid en een groter vermogen om te innoveren. Zo heeft ze haar faalangst van vroeger omgezet tot een kracht.

De open houding van Christie, Hanna en Ayla zorgt ervoor dat de deelnemers zich veilig voelen om ook eigen ervaringen te delen. Op de vraag: ‘Wanneer heb jij voor het laatst gefaald?’ volgen vanuit de zaal uiteenlopende antwoorden. Van “Ik vergat vorige week nog m’n sleutels en heb mezelf buitengesloten”, tot “Ik vergat om m’n kind op tijd van school te halen” en “Ik vergat mijn schoonmoeder op te halen bij het vliegveld.” Die laatste faal was, als aanmoediging, goed voor het winnen van een pluche ‘faal aap’ knuffel.

De filosofie achter bewust falen komt deels uit een persoonlijke ervaring die Ayla en Hanna delen sinds hun gezamenlijke reis naar Noorwegen. Een unieke trip met (toen nog) 20 volstrekt onbekende mensen. Deze ‘Heroes Journey’ leerde alle deelnemers en cruciale les: persoonlijke ontwikkeling vindt plaats wanneer je jezelf in een nieuwe, oncomfortabele setting brengt waarvan de uitkomst zich niet laat voorspellen.

“Tijdens een online voorbespreking moesten we in duo’s maken”, vertelt Ayla over de voorbereiding. “Dat vond ik direct een spannend moment. Word je dan wel gekozen? Ik maakte een grapje over mijn grootste angst en Hanna vond dat leuk. Ze stuurde me een appje: “Ik vond het grappig wat je net zei, wil je mijn buddy zijn?” Opluchting, want ik had een buddy. En het was ook nog eens omdat ik helemaal mezelf was geweest en oprecht mijn grootste angst had gedeeld.”

Die zes dagen in de puurste wildernis van Noorwegen, waarin ze constant werden geconfronteerd met situaties waarvan ze de uitkomst niet kenden, bleken transformerend. Niet door alles perfect te doen, maar juist door te worstelen, te falen en daardoor te leren.

Het mooie van deze aanpak is dat het direct toepasbaar is. Je hoeft niet naar Noorwegen om je faalspier te trainen. Het begint met kleine stappen: dat gesprek aangaan dat je al weken uitstelt, die nieuwe aanpak proberen waarvan je niet zeker weet of het werkt of eindelijk die potentiële klant benaderen al is de kans op een ‘nee’ groot.

“Als ondernemer, maar ook als mens, probeer je nieuwe ervaringen op te doen en jezelf te ontwikkelen”, zegt Ayla. “Het bedenken en uitwerken van de kleinste ideeën blijft keer op keer spannend.” Maar juist door die angst bewust op te zoeken, wordt het uiteindelijk allemaal makkelijker. Zo raak je comfortabeler met het beleven van het ‘faalmoment’. De workshop zelf is opgebouwd uit een stuk waardevolle theorie, unieke ervaringsverhalen en diverse doe opdrachten. Van het schrijven van Haiku’s (Japanse dichtkunst) op klassieke typemachnies tot een ouderwets spelletje ‘doorfluistertje’.

Aan het begin van de sessie komen bij de deelnemers nog verschillende negatieve emoties op, denkend aan de term falen: schaamte, teleurstelling en een gedeukt ego. Met de praktische insteek van de workshop wordt het taboe op falen slim doorgeprikt. Het hele idee is ook dat huidige blokkades worden doorbroken. “We hebben allemaal een haat-liefde verhouding met falen en fouten maken. “, voegt Hanna toe. Op faalgebied zijn we het strengst voor onszelf. Waar het uitspreken van een faal juist heel ontwapenend werkt. Het zorgt snel voor wederzijds begrip.

In een tijd waarin verandering een constante is, kunnen organisaties het zich niet meer veroorloven om innovatie te zien als een afgebakend project met voorspelbare uitkomsten. De markt verandert te snel, technologie ontwikkelt zich nog sneller en ook klantbehoeften verschuiven regelmatig.

Organisaties die hun medewerkers de ruimte geven om te experimenteren en te falen, creëren een cultuur waarin medewerkers kunnen bloeien. De workshop biedt een veilige omgeving om deze nieuwe mindset te ervaren. Het gaat niet om het vermijden van fouten, maar om het omarmen van het bijbehorende leerproces.

De belangrijkste vraag is niet of je gaat falen bij je volgende innovatie. De vraag is: ben je bereid om te falen en wat ga je ervan leren? Want zoals Ayla, Christie en Hanna laten zien: falen is niet het tegenovergestelde van succes: het is de weg ernaartoe.